Της Αστροφυσικού Ελένης Χατζηχρήστου
Τριάντα τρία χρόνια μετά την εκτόξευση του Voyager 1, το διαστημόπλοιο φτάνει σε μια ιστορική καμπή 16 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη καθώς ετοιμάζεται να εγκαταλείψει το ηλιακό σύστημα. Μαζί με το δίδυμό του Voyager 2, που ταξιδεύει στα έσχατα του ηλιακού συστήματος σε διαμετρικά αντίθετη διεύθυνση, τα δύο διαστημόπλοια βρίσκονται στα όρια της ηλιόσφαιρας, της «φούσκας» δηλαδή που δημιουργείται από τον ηλιακό άνεμο. Αυτός οφείλεται στα ενεργητικά φορτισμένα σωματίδια που διαφεύγουν από τον ‘Ηλιο με ταχύτητα εκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα και διαδίδονται στο διάστημα αλληλεπιδρώντας ενδιάμεσα με τις μαγνητόσφαιρες των πλανητών. Ο ηλιακός άνεμος διαδίδεται σε πολύ μεγάλες αποστάσεις ώσπου κάποια στιγμή συναντάει την «αντίσταση» του διαστρικού μέσου, δηλαδή μαγνητικά πεδία που προέρχονται από τις εκρήξεις κοντινών υπερκαινοφανών άστρων στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν, τα οποία δημιουργούν μια πίεση που προοδευτικά εξασθενίζει τον ηλιακό άνεμο.
Εικ. Ηλιοσφαιρα: Στη σχηματική αναπαράσαση φαίνονται οι ηλιοσφαιρα, ηλιοπαυση, ηλιακός και διαστρικός άνεμος, καθώς και οι θέσεις των διαστημοπλοίων Voyager 1 και 2 που έχουν φτάσει στα όρια της ηλιόσφαιρας και κατευθύνονται προς τον διαστρικό χώρο (Credit: JPL).
Το σημείο στο οποίο ο διαστρικός και ο ηλιακός άνεμος εξισορροπούνται αποτελεί το όριο της ηλιόσφαιρας. Εκεί, καθώς ο ηλιακός άνεμος συναντά το ωστικό κύμα που δημιουργείται από την αντίθετη πίεση του διαστρικού μέσου, η ακτινική του ταχύτητα μηδενίζεται και σταδιακά σχηματίζει έναν στρόβιλο. Πρόσφατες μετρήσεις δείχνουν ότι το Voyager 1 στη θέση που βρίσκεται τώρα μέτρησε πράγματι μηδενική ακτινική ταχύτητα του ηλιακού ανέμου, πράγμα που σημαίνει ότι το διαστημόπλοιο πλησιάζει στο όριο της ηλιακού μας συστήματος, την ηλιόπαυση. Αυτό συμβαίνει μερικά χρόνια νωρίτερα απ’ ότι περίμεναν οι αστρονόμοι πράγμα που σημαίνει ότι η ηλιόσφαιρα είναι μικρότερη απ’ ότι φανταζόμασταν.
Voyager: Ο επιχρυσωμένος δίσκος που ταξιδεύει με κάθε διαστημόπλοιο Voyager στα έσχατα του Σύμπαντος (Credit: NASA JPL).
Τα διαστημόπλοια Voyager θα συνεχίσουν να στέλνουν σήμα στη Γη μέχρι το 2020-2025, ενώ θα έχουν αφήσει προ πολλού το ηλιακό μας σύστημα και θα έχουν ήδη μπει στον διαστρικό χώρο. Αυτή θα είναι μια μεγάλη στιγμή για την ανθρωπότητα καθώς ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα θα ξεφύγει για πρώτη φορά από τα όρια του ηλιακού μας συστήματος. Θα είναι ένα εγχείρημα αντίστοιχης σημασίας με το πρώτο βήμα του ανθρώπου εκτός των ορίων της Γης πριν 50 χρόνια. Ακόμη και όταν ο Ήλιος θα έχει μετατραπεί σε ερυθρό γίγαντα σε αρκετά δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα και η Γη καταστραφεί, τα δύο διαστημόπλοια Voyager θα έχουν επιζήσει της καταστροφής. Θα βρίσκονται κάπου στο Γαλαξία μας, μεταφέροντας μοναδικά δείγματα της ζωής που υπήρχε στη Γη κατά τον 20ο αιώνα της ανθρωπότητας σε δύο δίσκους όπου έχουν αποθανατιστεί οι μουσικές, οι εικόνες και οι ήχοι του πλανήτη μας και οι γλώσσες των ζώων και των ευφυών όντων που υπήρξαν κάποτε.
Τριάντα τρία χρόνια μετά την εκτόξευση του Voyager 1, το διαστημόπλοιο φτάνει σε μια ιστορική καμπή 16 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη καθώς ετοιμάζεται να εγκαταλείψει το ηλιακό σύστημα. Μαζί με το δίδυμό του Voyager 2, που ταξιδεύει στα έσχατα του ηλιακού συστήματος σε διαμετρικά αντίθετη διεύθυνση, τα δύο διαστημόπλοια βρίσκονται στα όρια της ηλιόσφαιρας, της «φούσκας» δηλαδή που δημιουργείται από τον ηλιακό άνεμο. Αυτός οφείλεται στα ενεργητικά φορτισμένα σωματίδια που διαφεύγουν από τον ‘Ηλιο με ταχύτητα εκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα και διαδίδονται στο διάστημα αλληλεπιδρώντας ενδιάμεσα με τις μαγνητόσφαιρες των πλανητών. Ο ηλιακός άνεμος διαδίδεται σε πολύ μεγάλες αποστάσεις ώσπου κάποια στιγμή συναντάει την «αντίσταση» του διαστρικού μέσου, δηλαδή μαγνητικά πεδία που προέρχονται από τις εκρήξεις κοντινών υπερκαινοφανών άστρων στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν, τα οποία δημιουργούν μια πίεση που προοδευτικά εξασθενίζει τον ηλιακό άνεμο.
Εικ. Ηλιοσφαιρα: Στη σχηματική αναπαράσαση φαίνονται οι ηλιοσφαιρα, ηλιοπαυση, ηλιακός και διαστρικός άνεμος, καθώς και οι θέσεις των διαστημοπλοίων Voyager 1 και 2 που έχουν φτάσει στα όρια της ηλιόσφαιρας και κατευθύνονται προς τον διαστρικό χώρο (Credit: JPL).
Το σημείο στο οποίο ο διαστρικός και ο ηλιακός άνεμος εξισορροπούνται αποτελεί το όριο της ηλιόσφαιρας. Εκεί, καθώς ο ηλιακός άνεμος συναντά το ωστικό κύμα που δημιουργείται από την αντίθετη πίεση του διαστρικού μέσου, η ακτινική του ταχύτητα μηδενίζεται και σταδιακά σχηματίζει έναν στρόβιλο. Πρόσφατες μετρήσεις δείχνουν ότι το Voyager 1 στη θέση που βρίσκεται τώρα μέτρησε πράγματι μηδενική ακτινική ταχύτητα του ηλιακού ανέμου, πράγμα που σημαίνει ότι το διαστημόπλοιο πλησιάζει στο όριο της ηλιακού μας συστήματος, την ηλιόπαυση. Αυτό συμβαίνει μερικά χρόνια νωρίτερα απ’ ότι περίμεναν οι αστρονόμοι πράγμα που σημαίνει ότι η ηλιόσφαιρα είναι μικρότερη απ’ ότι φανταζόμασταν.
Voyager: Ο επιχρυσωμένος δίσκος που ταξιδεύει με κάθε διαστημόπλοιο Voyager στα έσχατα του Σύμπαντος (Credit: NASA JPL).
Τα διαστημόπλοια Voyager θα συνεχίσουν να στέλνουν σήμα στη Γη μέχρι το 2020-2025, ενώ θα έχουν αφήσει προ πολλού το ηλιακό μας σύστημα και θα έχουν ήδη μπει στον διαστρικό χώρο. Αυτή θα είναι μια μεγάλη στιγμή για την ανθρωπότητα καθώς ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα θα ξεφύγει για πρώτη φορά από τα όρια του ηλιακού μας συστήματος. Θα είναι ένα εγχείρημα αντίστοιχης σημασίας με το πρώτο βήμα του ανθρώπου εκτός των ορίων της Γης πριν 50 χρόνια. Ακόμη και όταν ο Ήλιος θα έχει μετατραπεί σε ερυθρό γίγαντα σε αρκετά δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα και η Γη καταστραφεί, τα δύο διαστημόπλοια Voyager θα έχουν επιζήσει της καταστροφής. Θα βρίσκονται κάπου στο Γαλαξία μας, μεταφέροντας μοναδικά δείγματα της ζωής που υπήρχε στη Γη κατά τον 20ο αιώνα της ανθρωπότητας σε δύο δίσκους όπου έχουν αποθανατιστεί οι μουσικές, οι εικόνες και οι ήχοι του πλανήτη μας και οι γλώσσες των ζώων και των ευφυών όντων που υπήρξαν κάποτε.
