Αυγή, 23.11.07
Δευτέρα, 19 Νοεμβρίου 2007
Υποδειγματική διδασκαλία (Λες και λες...)
Τα πράγματα είναι απλά.
Μπαίνεις μέσα βιαστικός. Αφήνεις την τσάντα στην έδρα, στέκεσαι απέναντί τους και τους κοιτάς. Τίποτα δεν άλλαξε. Όπως τους άφησες χτες και προχτές, όπως ήταν την προηγούμενη βδομάδα, όπως ήταν στη θέση τους και οι περσινοί και οι προπέρσινοι. Ίδιοι και απαράλλαχτοι. Στις θέσεις τους με σκυμμένα τα κεφάλια, τα βιβλία και τα τετράδια ανοιχτά, το στιλό στο χέρι. Το ξέρουν ότι δεν υπάρχει ούτε λεπτό για χάσιμο. Μια το μπερδεμένο πρόγραμμα, την άλλη οι καταλήψεις, την τρίτη οι αργίες, να κι οι εκδρομές. Δε βγάζουμε την ύλη, τους προειδοποιείς. Νοέμβρης μήνας και ακόμα με το Βιζυηνό πολεμάμε. Άλλα σχολεία τέλειωσαν το τρίτο κείμενο και ετοιμάζονται να μπουν στο τέταρτο, τα ιδιωτικά μπορεί και να ’χουν προχωρήσει παρακάτω. Κιχ δεν ακούγεται. Τους έχεις πείσει.
Ξεκινάμε. Τρεις, τέσσερις ερωτήσεις στα πεταχτά, καμιά απορία απ’ τα προηγούμενα, η εργασία που τους ανέθεσες. Κοιτάς το ρολόι. Πάει το δεκάλεπτο. Ξεφυσάς αγχωμένος και σηκώνεις τα μανίκια. Όχι δεν είναι για πάλεμα, όλα άνευρα, άλλωστε, εδώ μέσα. για ιατροδικαστική εξέταση είναι. Το πτώμα μπροστά σου κείτεται. Μες στα ανοιχτά βιβλία. Μες στα εφηβικά μυαλά τους. Κείτεται και σε περιμένει. Να το τεμαχίσεις. Βουρ και αρχίζεις την παράδοση του παρακάτω.
Διαβάζεις λέξη προς λέξη και σχολιάζεις. Κάτι για επαναφορές, για εγκιβωτισμούς και για ομοδιηγητικούς αφηγητές τούς εξηγείς. Λες, λες κι αυτοί γράφουν. Καμιά φορά ρωτάς κιόλας. Έτσι για να μην ξεχνιούνται. Κι ας ξέρεις ότι είναι παιδαγωγικά απαράδεκτο. Κι ας ξέρεις ότι είναι μορφωτικά άχρηστο. Κι ας ξέρεις ότι είναι λογοτεχνικά επιζήμιο. Σάμπως μόνο εσύ το κάνεις; Και όλοι οι άλλοι που διδάσκουν λογοτεχνία αλλά και εκείνοι των αρχαίων και των λατινικών και της έκθεσης και των μαθηματικών και και και… τα ίδια πάνω κάτω κάνουν.
Ναι, αλλά εδώ έχεις να κάνεις με τη λογοτεχνία. Που ζεματάει και καίει. Απ’ όπου κι αν την πιάσεις.
Οπότε σε πιάνει η στεναχώρια. Θα ’θελες να τους στείλεις στη σχολική βιβλιοθήκη για ψάξιμο, αλλά εκεί πάνε συνήθως του γυμνασίου και πολύ σπάνια της πρώτης λυκείου. Θα ’θελες να τους κάνεις αναγνωστική ομάδα να χαρούνε την απαγγελία, αλλά μόνο το γραπτό τους εξετάζεται στις πανελλαδικές. Θα ’θελες να τους βάλεις να ανοίξουν την ψυχή τους στα δικά τους κείμενα, αλλά οι λογοτεχνισμοί ποτέ δεν άρεσαν στους βαθμολογητές. Τι να κάνεις; Τι να κάνεις; Αρκείσαι στο να λες. Αρκείσαι στο να γράφουν. Γενικώς μαθαίνεις να αρκείσαι: στο βιβλίο του καθηγητή και στα βοηθητικά και στα ίδια ερμηνευτικά σχόλια που τους λες και στις αντιγραμμένες εργασίες που σου φέρνουν.
Πάει η στεναχώρια. Σκεπάστηκε από την πίεση της ύλης και απ’ τον ανταγωνισμό των φροντιστηρίων και απ’ την προσδοκία των μαθητών σου να περάσουν. Στη θέση της στεναχώριας φυτρώνει τώρα η ενοχή. Η ενοχή που ξέχασες να ερμηνεύσεις τη λειτουργία του κόμματος και παρέλειψες να μιλήσεις για το ενδοδιηγητικό επίπεδο αφήγησης και σ’ έπιασαν αδιάβαστο για το σχήμα του κύκλου. Αλλά πάλι, δεν πειράζει, σκέφτεσαι. Γιατί καλός είναι ο εκπαιδευτικός που αναγνωρίζει τις αδυναμίες του και βελτιώνεται απ’ τα λάθη του. Και εσύ, πρέπει να το ομολογήσεις, και τις αδυναμίες σου τις αναγνωρίζεις και τα λάθη σου τα βελτιώνεις. Οπότε του χρόνου θα τα πεις και αυτά και τα άλλα και πιο πολλά ακόμη. Να, όπως σ’ αυτούς που τους έχεις ήδη πει πιο πολλά απ’ ό,τι στους περσινούς και ακόμα πιο πολλά απ’ ό,τι στους προπέρσινους. Εδώ, εξάλλου, είναι το κριτήριο. Να τους τα λες και να τα ξέρουν για τις εξετάσεις. Όχι, αφελής δεν είσαι πια. Κανείς τους δεν πρόκειται να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία.
Και εσύ τους τα ’χεις πει. Όλα. Και για την επαναφορά και για τον εγκιβωτισμό και για τον ομοδιηγητικό αφηγητή. Για τα τελώνια όμως που κατοικούν στον κόσμο του Βιζυηνού αλλά και στο δικό τους κόσμο, για τη ρημαγμένη την ψυχή του Βιζυηνού αλλά και των σημερινών ανθρώπων, για τις δεισιδαιμονίες της εποχής του Βιζυηνού αλλά και των σημερινών των χρόνων, πότε επιτέλους θα μιλήσεις; Ε, πότε; Κάποτε. Πάντως, όχι τώρα. Τώρα είπες ήδη πολλά. Άλλωστε, δεν έχεις άλλο χρόνο. Η ώρα πέρασε. Το σαρανταπεντάλεπτο τελειώνει.
Κι αφήνεις το κείμενο παραπονεμένο, αυτούς ζαλισμένους κι εσένα εξαντλημένο. Φεύγεις. Ένα πικρό χαμόγελο διαγράφεται αμυδρό στα χείλη σου. Γιατί στο ’χουν πει κι αυτοί, όπως κι οι προηγούμενοι, όπως κι οι παραπροηγούμενοι.
Είστε καλός, πολύ καλός στη διδασκαλία των κειμένων κατεύθυνσης.
Αρχίζεις πια να το πιστεύεις. Σε βολεύει.
Δευτέρα, 19 Νοεμβρίου 2007
Υποδειγματική διδασκαλία (Λες και λες...)
Τα πράγματα είναι απλά.
Μπαίνεις μέσα βιαστικός. Αφήνεις την τσάντα στην έδρα, στέκεσαι απέναντί τους και τους κοιτάς. Τίποτα δεν άλλαξε. Όπως τους άφησες χτες και προχτές, όπως ήταν την προηγούμενη βδομάδα, όπως ήταν στη θέση τους και οι περσινοί και οι προπέρσινοι. Ίδιοι και απαράλλαχτοι. Στις θέσεις τους με σκυμμένα τα κεφάλια, τα βιβλία και τα τετράδια ανοιχτά, το στιλό στο χέρι. Το ξέρουν ότι δεν υπάρχει ούτε λεπτό για χάσιμο. Μια το μπερδεμένο πρόγραμμα, την άλλη οι καταλήψεις, την τρίτη οι αργίες, να κι οι εκδρομές. Δε βγάζουμε την ύλη, τους προειδοποιείς. Νοέμβρης μήνας και ακόμα με το Βιζυηνό πολεμάμε. Άλλα σχολεία τέλειωσαν το τρίτο κείμενο και ετοιμάζονται να μπουν στο τέταρτο, τα ιδιωτικά μπορεί και να ’χουν προχωρήσει παρακάτω. Κιχ δεν ακούγεται. Τους έχεις πείσει.
Ξεκινάμε. Τρεις, τέσσερις ερωτήσεις στα πεταχτά, καμιά απορία απ’ τα προηγούμενα, η εργασία που τους ανέθεσες. Κοιτάς το ρολόι. Πάει το δεκάλεπτο. Ξεφυσάς αγχωμένος και σηκώνεις τα μανίκια. Όχι δεν είναι για πάλεμα, όλα άνευρα, άλλωστε, εδώ μέσα. για ιατροδικαστική εξέταση είναι. Το πτώμα μπροστά σου κείτεται. Μες στα ανοιχτά βιβλία. Μες στα εφηβικά μυαλά τους. Κείτεται και σε περιμένει. Να το τεμαχίσεις. Βουρ και αρχίζεις την παράδοση του παρακάτω.
Διαβάζεις λέξη προς λέξη και σχολιάζεις. Κάτι για επαναφορές, για εγκιβωτισμούς και για ομοδιηγητικούς αφηγητές τούς εξηγείς. Λες, λες κι αυτοί γράφουν. Καμιά φορά ρωτάς κιόλας. Έτσι για να μην ξεχνιούνται. Κι ας ξέρεις ότι είναι παιδαγωγικά απαράδεκτο. Κι ας ξέρεις ότι είναι μορφωτικά άχρηστο. Κι ας ξέρεις ότι είναι λογοτεχνικά επιζήμιο. Σάμπως μόνο εσύ το κάνεις; Και όλοι οι άλλοι που διδάσκουν λογοτεχνία αλλά και εκείνοι των αρχαίων και των λατινικών και της έκθεσης και των μαθηματικών και και και… τα ίδια πάνω κάτω κάνουν.
Ναι, αλλά εδώ έχεις να κάνεις με τη λογοτεχνία. Που ζεματάει και καίει. Απ’ όπου κι αν την πιάσεις.
Οπότε σε πιάνει η στεναχώρια. Θα ’θελες να τους στείλεις στη σχολική βιβλιοθήκη για ψάξιμο, αλλά εκεί πάνε συνήθως του γυμνασίου και πολύ σπάνια της πρώτης λυκείου. Θα ’θελες να τους κάνεις αναγνωστική ομάδα να χαρούνε την απαγγελία, αλλά μόνο το γραπτό τους εξετάζεται στις πανελλαδικές. Θα ’θελες να τους βάλεις να ανοίξουν την ψυχή τους στα δικά τους κείμενα, αλλά οι λογοτεχνισμοί ποτέ δεν άρεσαν στους βαθμολογητές. Τι να κάνεις; Τι να κάνεις; Αρκείσαι στο να λες. Αρκείσαι στο να γράφουν. Γενικώς μαθαίνεις να αρκείσαι: στο βιβλίο του καθηγητή και στα βοηθητικά και στα ίδια ερμηνευτικά σχόλια που τους λες και στις αντιγραμμένες εργασίες που σου φέρνουν.
Πάει η στεναχώρια. Σκεπάστηκε από την πίεση της ύλης και απ’ τον ανταγωνισμό των φροντιστηρίων και απ’ την προσδοκία των μαθητών σου να περάσουν. Στη θέση της στεναχώριας φυτρώνει τώρα η ενοχή. Η ενοχή που ξέχασες να ερμηνεύσεις τη λειτουργία του κόμματος και παρέλειψες να μιλήσεις για το ενδοδιηγητικό επίπεδο αφήγησης και σ’ έπιασαν αδιάβαστο για το σχήμα του κύκλου. Αλλά πάλι, δεν πειράζει, σκέφτεσαι. Γιατί καλός είναι ο εκπαιδευτικός που αναγνωρίζει τις αδυναμίες του και βελτιώνεται απ’ τα λάθη του. Και εσύ, πρέπει να το ομολογήσεις, και τις αδυναμίες σου τις αναγνωρίζεις και τα λάθη σου τα βελτιώνεις. Οπότε του χρόνου θα τα πεις και αυτά και τα άλλα και πιο πολλά ακόμη. Να, όπως σ’ αυτούς που τους έχεις ήδη πει πιο πολλά απ’ ό,τι στους περσινούς και ακόμα πιο πολλά απ’ ό,τι στους προπέρσινους. Εδώ, εξάλλου, είναι το κριτήριο. Να τους τα λες και να τα ξέρουν για τις εξετάσεις. Όχι, αφελής δεν είσαι πια. Κανείς τους δεν πρόκειται να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία.
Και εσύ τους τα ’χεις πει. Όλα. Και για την επαναφορά και για τον εγκιβωτισμό και για τον ομοδιηγητικό αφηγητή. Για τα τελώνια όμως που κατοικούν στον κόσμο του Βιζυηνού αλλά και στο δικό τους κόσμο, για τη ρημαγμένη την ψυχή του Βιζυηνού αλλά και των σημερινών ανθρώπων, για τις δεισιδαιμονίες της εποχής του Βιζυηνού αλλά και των σημερινών των χρόνων, πότε επιτέλους θα μιλήσεις; Ε, πότε; Κάποτε. Πάντως, όχι τώρα. Τώρα είπες ήδη πολλά. Άλλωστε, δεν έχεις άλλο χρόνο. Η ώρα πέρασε. Το σαρανταπεντάλεπτο τελειώνει.
Κι αφήνεις το κείμενο παραπονεμένο, αυτούς ζαλισμένους κι εσένα εξαντλημένο. Φεύγεις. Ένα πικρό χαμόγελο διαγράφεται αμυδρό στα χείλη σου. Γιατί στο ’χουν πει κι αυτοί, όπως κι οι προηγούμενοι, όπως κι οι παραπροηγούμενοι.
Είστε καλός, πολύ καλός στη διδασκαλία των κειμένων κατεύθυνσης.
Αρχίζεις πια να το πιστεύεις. Σε βολεύει.
